بعضی وقتها چنین جملاتی که معمولا در یک صفحه مجزا و در ابتدای کتاب نقش می بندد ،  می تواند بیانگر هدف نویسنده از نوشتن و یا مترجم از توجمه کتاب باشد .

جمله ای که در ابتدا آمده یکی از زیبا ترین این قبیل نوشته هاست که در شروع کتابی با موضوع زندگی و تلاش های " آنتون سیمونوویچ ماکارنکو" - معلمی سرشناس با روش خاص تعلیم و تربیت - آمده است .

تقریبا چند ماهی است که مشغول آثار ماکارنکو هستم . اشتیاقم به این نویسنده از کتاب "ن-آزاده" شروع شد . زندگی ماکارنکو در یک جمله تلاش خستگی ناپذیر در راه پرورش نسل آینده است .

به نظرم او معلمی است که "سکون" نمی پذیرد و آموزش و پرورش را نه به عنوان یک وظیفه صرف ، بلکه به عنوان یک عشق جوشیده و قوام یافته دنبال می کند .

از لفظ سکون استفاده کردم . چراکه برخی اوقات " معلمی" برای ما یادآور گرفتاری شدید در روزمرگی است که دامنگیر مشغولین به این حرفه می شود . یادآور چهره هایی که هر روز صبح در کلاس های درس با چشمان پف آلود و قدم های بی میل ، وارد کلاس می شوند و پشت میز معلمی قرار می گیرند . چند دقیقه می گذرد تا جابه جا شوند و دفتر حضور و غیاب را بگشایند و درست مثل همه جلسات پیشین و مانند تمام سال های معلمی شان یکطور شروع کنند و یکچیز بیاموزند . در کنار این یکنواختی ، مشکلات معشتی نیز مزید بر علت شده . امروزه معلمی  نه حقوق کافی دارد نه مزایای چشمگیر و نه پرستیژ آنچنانی ! . با این احوال چنانکه می بینیم کمتر جوانی معلمی را با میل و رغبت و به عنوان اولین انتخاب شغلی خود قرار می دهد .

ماکارنکو از جمله پیشروان تفکر نو در تعلیم و تربیت است که بر اهدای نقش فعال به دانش آموز تاکید داشته و در طرحی نو آموزشگاه را تبدیل به یک واحد اجتماعی و اقتصادی" واقعی"( نه به صورت تصنعی و جدامانده از جامعه) با تولیدات عینی و مادی در کنار فراگیری علم تبدیل می کند .

وی مبدع  پداگوژی (pedagoie) ا علم تعلیم و تربیت می باشد :

" پداگوژی ، یا علم تعلیم و تربیت رشته ای از دانش های گسترده  اجتماعی است که هدف آن پرورش و آموزش کودکان ، این سازندگان دنیای فردا می باشد . قواعد و اصول این این دانش ، زیر بنا و پشتوانه فکرو اندیشه و کلیدی برای حل مشکلات و پیچیدگی های همه محیط های تربیتی است . " ( شیوه تعلیم تربیت ماکارنکو )

ماکارنکو معتقدست که پداگوژی بویژه تئوری تربیت ، قبل از هر چیز ، دانشی است که به یک هدف پراتیکی توجه دارد . به این معنا که : کوشش عملی و کوشش ذهنی (نظریه) را در کنار هم قرار داده و از آمیزش تجربه و عمل درک تئوری را خلاق و آنرا ارتقاء میدهد .

مدرسه یا مکان تعلیم و تربیت ماکارنکو " کولونی " نام داشته است . که به معنای واحد آموزشی است که بر مبنای کار اشتراکی آموزش می بینند .

 شاگردان در کولونی به دسته ها و گروههای معین کار تقسیم می شدند و در کنار درس و فعالیت ذهنی به فعلیت عملی و تولید می پداختند . مانند تولیدات صنایع دستی ، باغبانی و گلکاری . همینطور تمرین موسیقی و تشکیل گروههای آماتور  تئاتر، ورزش و تمرینات نظامی .

اکثر این کمون ها برای کودکان بی سرپرست و بعضا کودکانی که مرتکب جرمی شده بودند تشکیل شده . کودکان کمون " کمونر ها " هر روز ? ساعت کار تولیدی می کردند و ? ساعت در کلاس آموزش میدند :

" شرکت مستقیم کمونارها در فعالیت های تولیدی ، سازماندهی و مدیریت منظم ، عامل مهمی برای شکل گرفتن کیفیت های اخلاقی و خصوصیات فردی چون: انضباط ، اراده ، پشتکار،شرکت منظم در کارهای مشترک و احساس مسئولیت در برابر آن می باشد ." ( داستان پداگوژیکی -? )

روش پداگوژی استعداهای ذاتی بسیاری از این کودکان را شکوفا و از آنها انسان های موفق فراوانی تحویل اجتماع آن زمان روسیه شده است .

پداگوژی می تواند به عنوان یکی از روش های کمک به بازپروری کودکان آسیب دیده جامعه ما نیز مثمر ثمر باشد .

***

آثار ماکارنکو :

داستان پداگوژیکی در دو جلد

شکوفایی تن و جان در کانونهای تربیتی ? ترجمه ب-کیوان

زندگی و آثار ماکارنکو ? پروگرس

انسان ? مربی? نویسنده .